Comisiones Obreras de Navarra | 28 marzo 2024.

CCOOk ohartarazi du Nafarroak datu negatiboak dituela oraindik laneko istripuetan

  • Nafarroa da intzidentzia-tasarik altuena duen bigarren erkidegoa, Gaztelak eta Mantxak soilik gainditzen baitu.
  • 2020an, pandemia egon arren, 9.410 istripu izan zirela azpimarratu du sindikatuak.
  • CCOO sindikatuak, besteak beste, giharretako eta hezurretako lesioak prebenitzeko zentro ergonomiko bat proposatu du, laneko gaixotasunen jatorri-faktore nagusia baita.

26/04/2021.

"Nafarroako laneko istripuen eta gaixotasun profesionalen egoeraren azterketa grafikoa, 2020" izeneko txostenean, CCOO sindikatuak ohartarazi du Nafarroak oso datu negatiboak dituela oraindik, Estatuko eta gainerako autonomia-erkidegoetako datuekin alderatuta. Sindikatuak emandako datuen arabera, 2020an baja eragin zuten 9.410 lan-istripu izan ziren Nafarroan, horietatik 8.573 lanaldian eta 837 in itinere. Foru erkidegoak, beraz, % 18,7ko jaitsiera izan du (2.173 istripu gutxiago), eta Estatuko batez bestekoa % 23,5 gehiago izan da. Horietatik 9.329 arinak izan ziren, 70 larriak eta 11 hilgarriak.Intzidentzia-tasa, 100.000 langileko istripuak neurtzen dituena (ondorio estatistikoetarako erreferentzia), oso altua da oraindik ere Nafarroan. 2020an 307 istripu gertatu ziren 10.000 langileko, eta Estatuko batez bestekoa 236 lan-istripu 100.000 langileko. Sektoreka, Nafarroan baja eragin duten lanaldiko 8.573 lan-istripuetatik 3.800 ( % 44) industriaren sektorean gertatu ziren, 3.291 ( % 38,3) zerbitzuetan, 1.048 ( % 12,2) eraikuntzan eta 434 ( % 5) nekazaritzan. Lehen aldiz, CCOOk laneko gaixotasunei buruzko datuak ere aztertu nahi izan ditu. Alde horretatik, lan-istripuetan bezala, intzidentzia-tasak Estatuko batez bestekoa baino askoz handiagoak dira, eta horietako batzuetan Nafarroa dago egoerarik okerrenean.

Nafarroa da gaixotasun profesionalei dagokienez intzidentzia-tasa handiena duen erkidegoa. Hain zuzen ere, Nafarroan 360 gaixotasun daude 100.000 langileko, eta Estatuan 101 dira batez beste. Indizea eta gure ekoizpen-egitura kontuan hartuta ere (indize normalizatua), gaixotasun profesionalen eragina herrialde osoko handiena da oraindik ere. Laneko gaixotasunak aztertu ondoren, Nafarroa gainerako autonomia-erkidegoetan nabarmentzen da gaixotasun fisikoen intzidentzia-tasa altuari dagokionez. Nafarroa da gaixotasun profesional fisikoei dagokienez intzidentzia-tasarik handiena duen erkidegoa, 360 intzidentzia-tasarekin, kasu honetan Murtzia den bigarren autonomia-erkidegoaren oso gainetik. Kontrako norabidean dago Gaztela eta Leon, 4,58ko intzidentzia-tasarekin. Horrek adierazten du, besteak beste, laneko gaixotasunak erregistratzeko sistema eta ahalegina handiagoa dela gure kasuan. CCOOk azpimarratu duenez, 2012a abiapuntu gisa erabiltzen badugu, urte horretan azken hamarkadako ezbehar-tasarik txikiena lortu baitzen, eta 2020ko indizeekin alderatzen badugu, ikusten dugu Nafarroan nabarmen igo dela ezbehar-tasak gure lan-merkatuan duen eragina. 2015era arte, Nafarroa Estatuan baino egoera hobean dagoela kritikatu du CCOOk, Estatuko batez bestekoaren azpitik. 2015etik aurrera, Nafarroa estatuko batez bestekoaren gainetik dago lan-istripuetan, batez ere laneko istripuen arretan eta prebentzioan gertatzen diren murrizketen ondorioz. Sindikatuaren ustez, azken urteak beltzak izan dira Nafarroarentzat arlo honetan. 2002tik eman ez den joera finkatu delako; Nafarroa Estatuaren gainetik dago lan-istripuen indizean, 90eko hamarkadan eta mende hasieran egoera hori irauli zenean.Lan-istripuen datuak larriak direnez eta Nafarroan bilakaera negatiboa izan dutenez, CCOOk Foru Gobernuari eskatu dio langileen bizitza eta osasuna babesteko politikak bultza ditzala arlo horretan, eta honako hau proposatu du:

1. Lurralde-ordezkariak: prebentzio-arloko langileen ordezkaritza handitzea, ordezkaritza hori enpresa guztietara iritsi ahal izateko, baita enpresa txikienetara ere. Estatu mailako arau-erreforma bat litzateke egokiena, baina hori gertatzen ez den bitartean, Nafarroa Europako herrialde aurreratuenekin parekatu beharko litzateke.2. Laneko Arriskuen Prebentzioari buruzko Legea tresna baliagarria da oraindik ere, baina bultzada bat behar da azken urteotan pairatzen dugun lan-osasunaren narriadura lehengoratzeko. Prebentzio-jarduera bertan behera uzteak edo enpresek modu desegokian kudeatzeak eta araudia formalki betetzeak ordeztu izanak, krisi-urteetan aplikatutako murrizketekin batera, lan-istripuen gorakada eragin dute. Ezinbestekoa da ekimen publikoa berreskuratzea gaitz sozial hori geldiarazteko eta prebentzio-politikaren orientazioa aldatzeko. 3. Erregistratutako lanbide-gaixotasunen artean, gehienak muskulu-hezurretako nahasmenduen ondorio dira. Horregatik, ergonomiak funtsezko eginkizuna izan behar du (gaixotasun profesionalen % 90ek baino gehiagok jatorri muskulu-eskeletikoa dute). Komenigarria litzateke Nafarroako Gobernuak arazo hori aztertuko lukeen zentro ergonomiko bat sortzeko aukera aztertzeko konpromisoa hartzea.