Comisiones Obreras de Navarra | 28 abril 2024.

1º Mayo 2024

COOren txostena: "Osasun publikoa Nafarroan pandemiaren ondoren"

CCOOk ohartarazi du Osasunbideko plantilla zahartuta dagoela, aldi baterakoa dela eta gero eta eraso gehiago jasaten dituela

  • CCOOren txosten baten arabera, Nafarroako osasun-langileen % 70ek 40 urte baino gehiago ditu, behin-behinekotasuna % 60 ingurukoa da, eta Osasunbideko langileen aurkako erasoak ia % 20 igo dira azken urtean.
  • CCOOk proposamen sorta bat egin du, eta Nafarroako Gobernuari eskatu dio osasun-sistema premiaz berrantolatzeko, kalitatezko osasun publikoa eskaintzeko.

14/11/2023.
Tótem Osasunbidea.

Tótem Osasunbidea.

CCOOk "Osasun publikoa Nafarroan pandemiaren ondoren" txostena aurkeztu du gaur goizean, Joseba Eceolaza Politika Sozial eta Publikoetako idazkariaren eta Victoria Astrain Nafarroako CCOOko Osasun Federazioko eta sektore soziosanitarioetako idazkari nagusiaren eskutik.

Txostenak hiru alderdi kezkagarri nabarmentzen ditu sektoreari buruz: osasun-langileek gero eta baldintza okerragoak dituzte, Nafarroako herritarrek itxaron-zerrenda luzeagoei egin behar diete aurre, eta, paradoxikoki, gero eta gehiago gastatzen da osasun pribatuarekin egindako itunetan. Beraz, CCOOk Nafarroako Gobernuari eskatzen dio berrikus ditzala aplikatzen ari den formulak, ez direlako eraginkorrak kalitatezko zerbitzua bermatzeko.

Osasun-sektore publikoak 11.601 pertsona enplegatzen ditu Nafarroan, eta horietatik % 80 emakumeak dira. Osasunbideko langileen behin-behinekotasun handia (% 56) jasanezina da, kronifikatzen ari den arazoa da, eta osasun-zerbitzuaren kalitatea kaltetzen du. Gainera, ohartarazi behar da langileen % 70ek 40 urte baino gehiago dituztela. Beraz, Osasunbideko plantilla aldi baterakoa, feminizatua eta zahartua da.

Presio sanitarioa gero eta handiagoa da, eta pazientearekiko harremana alda daiteke horregatik. Nafarroan, 2022an, 588 eraso izan ziren Osasunbidean lan egiten duten pertsonen aurka; eraso horietako 8 sexualak izan ziren. Azken urteotan, erasoek nabarmen egin dute gora; iazko datuekin alderatuta, erasoek % 20 egin dute gora. Erasoen biktima gehienak administrazioko langileak eta emakumeak dira.

Azken urteotan, itxaroten dauden pertsonen kopurua eta itxarote-egunak gero eta handiagoak izan dira. 2021eko irailean batez besteko itxaronaldia 79 egunekoa bazen, gaur 80 egunera arte luzatuko da. 8.206 pertsona daude ebakuntza baten zain, eta horietatik % 10ek sei hilabete baino gehiago daramatzate zain. CCOOk uste du gehiegizko atzerapen horrek areagotu egiten duela patologiari, osasun-gastuari eta kontsulten eta larrialdien saturazioari lotutako ondoeza. Hala ere, kontzertuen pisua Espainiako batez bestekoan jaitsi den arren, Nafarroan igo egin da kopuru hori. Gure erkidegoak bere osasun-aurrekontuaren % 6,7 kontzertuetan gastatzen du, Errioxan, Murtzian, Galizian, Extremaduran, Kantabrian edo Aragoin baino askoz gehiago.

CCOOren proposamenak osasun publikoa hobetzeko Pandemiak agerian utzi zuen osasun-sistemaren egiturazko defizita. CCOOk proposamen sorta bat egin du txosten honetan, eta Nafarroako Gobernuari helarazi nahi dio, uste baitu premiazkoa dela osasun-sistema berrantolatzea kalitatezko zerbitzua eskaintzeko. Proposamen horien artean daude:

• Lehen mailako arreta sustatzea eta aurrez aurreko kontsulta berreskuratzea. • Behin-behinekotasuna benetan % 8ra jaisten duten LEPen deialdia, aldaketa arinagoak eginez.

• Itxaron-zerrendak murrizteko: baliabideen koordinazioa, aurrekontu-inbertsioa, plantillak birdimentsionatzea eta langileak fidelizatzea.

• Karrera profesionala osasun-arloan lan egiten duten langile guztientzat (Nafarroa da aitortzen ez den erkidego bakarra).

• Eraso-arriskuen mapa bat egitea eta arrisku-osagarria berrikustea, batez ere administrazioko langileekin; izan ere, talde hori da erasoen arrisku handiena duen kolektiboa, eta orain ez du osagarri hori aitortuta.

• Zaintzak emakumeekin lotzen dituen estereotipoa haustea.

Nafarroa da osasunean gehien inbertitzen duten autonomia-erkidegoetako bat: 1.880 euro pertsona bakoitzeko, baina arazo kroniko eta garrantzitsu batzuei aurre egin behar diegu osasun-kalitatearen mailari eutsi nahi badiegu.

    •