Comisiones Obreras de Navarra | 17 mayo 2025.

CCOOk Talka Plan bat proposatu du mendekotasun sistema indartzeko eta bere hutsuneak zuzentzeko

  • "Mendekotasunak Nafarroan duen eragina" txostena aurkeztu du sindikatuak.
  • CCOOren arabera, mendekotasun legeak 35.000 pertsona baino gehiago babestu ditu Nafarroan.
  • CCOOk salatu duenez, gaur egun pertsona batek 6 hilabete baino gehiago itxaron behar du eskaera egiten duenetik prestazio bat esleitzen zaion arte.

08/04/2025.
Presentación informe.

Presentación informe.

CCOOk "mendekotasunaren eragina Nafarroan" txostena aurkeztu du gaur, Nafarroan mendekotasuna artatzeko sistemaren indarguneak eta hutsune nagusiak aztertzeko. Testuinguru horretan, sindikatuak Talka Plana onartzea proposatu du, gero eta beharrezkoagoa den eta eskaera handiagoa duen sistema indartzeko.

Sindikatuak adierazi duenez, 2006an mendekotasun legea onartu zenetik 35.000 pertsona baino gehiago babestu dituzte Nafarroan. Gaur egun, 16.475 pertsonak dute mendekotasunen bat, eta 23.151 prestazio jasotzen dituzte. Mendekotasunagatik laguntzaren bat eskatzen duten pertsona guztien % 62 emakumeak dira. Proportzio hori nabariagoa da 80 urte edo gehiagoko pertsonetan. Adin-tarte horretan, % 72,5 emakumeak dira.

Prestazioei dagokienez, gehien eskaintzen direnak familia-zaintzarako edo zerbitzuetarako prestazio ekonomikoak, telelaguntza eta egoitza-arreta dira. Etxez etxeko laguntza-zerbitzua (ELZ) zerbitzu profesional estrategikoetako bat da prebentzioa bermatzeko, mendeko pertsonen autonomia sustatzeko eta etxean irauteko. Nafarroan, ordea, zerbitzu hori kasuen % 4,9an bakarrik aitortzen da, estatuko batez bestekoaren oso azpitik.

Itxaron-zerrenda

Gaur egun, Nafarroan 529 pertsona daude itxaron-zerrendan, baina tasa txikiena duen erkidegoetako bat da, Estatuko batez bestekoaren eta autonomia-erkidego gehienen oso azpitik. Hala ere, CCOOk salatu du Nafarroan mendekotasuna duen pertsona batek 204 egun itxaron behar duela bere egoera baloratzeko eta prestazio bat emateko.

Enplegua

Sindikatuak uste du mendetasunaren eta gizarte-zerbitzuen sektorearen potentziala izugarria dela, dagoeneko 13.000 pertsonak baino gehiagok lan egiten baitute arlo horretan (% 4,3ko pisua dute lan-merkatu osoan), eta horietatik 5.558 pertsonak lan egiten dute egoitzetan.

Baina eremu horretan lan egiten duten pertsonen kopuruaz gain, kontuan izan behar da sektore horretan partzialtasun-tasa oso handia dela. Sektore feminizatua dela kontuan hartuta, horrek eragina du, adibidez, milaka emakumeren kotizazio-karrerak oztopatzen dituzten soldata- eta aukera-arrakaletan. Sektore honetako soldatapeko pertsona guztietatik 3.300 pertsonak lanaldi partzialean egiten dute lan, eta horietatik 1.134k aldi baterako kontratua eta kontratu partziala dute aldi berean.

Proposamena

Aldaketa demografikoen eta mendekotasuna duten pertsonen hazkundearen aurrean, CCOOk Nafarroako Gobernuari proposatu dio Talka Plan bat onartzea, Autonomia eta Mendekotasunaren Arretarako Sistema indartzeko eta azpiegitura publikoak bultzatzeko datozen lau urteetan garatu beharreko neurri zehatzekin eta aurrekontu-konpromisoarekin.